«Мектеп асханасы» республикалық алдын алу iс-шара жөнiнде пресс-релиз
Қазақстан Республикасы Бiлiм және ғылым министрлiгiнiң бастамасымен облыстың барлық жалпы бiлiм беретiн мектептерiнде ү.ж. 27 қаңтар мен 27 ақпан аралығында «Мектеп асханасы» республикалық алдын алу iс-шарасы өткiзiледi.
Осы iс-шараның аясында қарастырылады:
- жұртшылықты экперттiк топтардың (ата-аналар, «Нұр Отан» партиясының, «Адал алаңы» жобалық кеңсесiнiң, ҮЕҰ, БАҚ, мемлекеттiк органдар және т.б.) қызметiне қатысуға мiндеттi түрде тарта, халықты БАҚ арқылы кең ауқымды ақпараттандыра отырып, ведомствоаралық сараптамалық топтардың (бұдан әрi — ВСП) қызметiн жандандыру;
- тамақтану сапасын бақылау бойынша iс-шаралар өткiзу;
- қолданыстағы заңнамаға перспективалық мәзiрдi сәйкес келтiру;
- халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы және саласындағы қолданыстағы заңнамалардың, конкурстық құжаттаманың талаптарын бұзатын қызметтердi, тауарларды жеткiзушiлерге т.б. тиiстi шаралар қабылдау.
Жоғарыда аталған барлық шаралар оқушыларды сапалы және теңгерiмдi тамақпен қамтамасыз етуге бағытталған.
Тамақтануды ұйымдастыру қағидаларына
өзгерiстер енгiзу мәселелерi бойынша
ҚР Бiлiм және ғылым министрлiгi балаларды тамақтандыру сапасын арттыру мақсатында конкурстық рәсiмдердi мемлекеттiк сатып алудың бiрыңғай электрондық форматына көшiрдi.
Бұл қадам — конкурстың айқындылығын арттырып, құжаттар санын қысқартып, жеткiзушiлерге өтiнiм толтыруға жұмсалатын уақытты үнемдейi. Сондай-ақ, қаржылық бақылау органдары жедел электрондық бақылауды жүзеге асыра алады.
Конкурсқа қатысушылардың бiрi конкурстық комиссияның әрекетiне шағым түсiрген жағдайда, конкурсты жою, өнiм берушiмен шартты бұзу және уәкiлеттi мемлекеттiк органдардың актiлерi негiзiнде жеңiмпазбен шарт жасасу рәсiмiн тоқтата тұру бойынша нормалар енгiзiлдi.
Сонымен қатар бiлiм беру ұйымдары мен органдарға, қызметтердi, тауарларды жеткiзушiлерге қойылатын талаптар күшейтiлдi.
Мектептерде тамақтануды ұйымдастыру туралы ата-аналарды хабардар ету үшiн бiлiм беру органдары мен ұйымдарының сайтында «Мектептiк тамақтандыру» айдары, сондай-ақ «Күндiк» жүйесiнде ас мәзiрi, тағамдардың фотосуретi, бракераж комиссияларының және ведомствоаралық сараптама топтарының актiлерi қоса берiледi.
Қалалық мектептер асханаларының ас блоктарында бейнебақылау жүйесi орнатылады, сондай-ақ балалардың тамақтануына ата-ананың бақылауды жүзеге асыруға мүмкiндiк беретiн қолма-қол ақшасыз есеп айырысу жүйесi енгiзiледi.
Бiлiм алушыларға жедел және сапалы қызмет көрсету мәселелерiн шешу үшiн бiлiм алушылардың санына байланысты аспазшылар мен ас блоктары қызметкерлерiнiң санына қойылатын талаптар қарастырылған. Мысалы, егер мектепте 1501-ден 2500-ге дейiн бiлiм алушы болса, онда өнiм берушi кемiнде 3 аспазшы мен 5 ас үй жұмысшысы қызметiн қамтамасыз етуi тиiс.
Өнiм берушi ай сайын пайдаланылатын тамақ өнiмдерiнiң сапасын, конкурсты өткiзу кезеңiнде өзi мәлiмдеген ас блогы қызметкерлерiнiң сандық және сапалық құрамын растайтын болады.
Министрлiк ҚР Қаржы министрлiгiмен бiрлесiп бiлiм беру органдары мен ұйымдары, кәсiпкерлер үшiн оқыту семинарларын өткiзудi жоспарлап отыр.
Мектеп асханаларында тыйым салынған өнімдер
Тамақтандыруды ұйымдастыру мәселелерi бойынша
2014 жылдан бастап депутаттар бастамасы және мектеп директорларының ұсынысымен тамақтандыруды ұйымдастыру бойынша қызметтер мен тауарларды таңдау, тамақтандыру сапасына әсер ететiн демпингтiк бағалар болуына, сонымен қатар директорлардың тiкелей бақылау мүмкiндiгi болмауынан, мемлекеттiк сатып алулар жүйесiнен алынды.
Бүгiнгi күнi орта бiлiм беру ұйымдарында бiлiм алушыларды тамақтандыруды ұйымдастыру, сондай-ақ мектепке дейiнгi ұйымдарда, жетiм балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған бiлiм беру ұйымдарында тәрбиеленетiн және бiлiм алатын балаларды тамақтандыруды қамтамасыз ету Ережелерi әзiрлендi (БҒМ 31.10.2018ж№598 бұйрығы).
Оқушылардың сапалы және қауiпсiз тамақтандыруын ұйымдастыру мақсатында Ережелерде бiлiктi қызметкерлерi бар (жұмыс тәжiрибесi, аспаздар квалификациясы, технологтар мен диетологтар, азық-түлiк өндiрiсi, энергия үнемдегiш құрылғыларының болуы), қызметтi дұрыс ұйымдастыра алатын жалға алушыны таңдау критерийлерi қарастырылған.
2018 жылдан бастап азық-түлiктi дұрыс сақтау, дайын тағамдардың сапасын арттыру үшiн мектеп асханаларының материалдық-техникалық базасын жақсарту мақсатында мемлекеттiк-жекеменшiк әрiптестiк механизмi енгiзiлдi.
Сонымен қатар, Ережелер бойынша конкурстық комиссия құрамына үкiметтiк емес ұйым және ата-аналар қоғамы, қорғаншылық комитетi, аумақтық қоғамдық денсаулық сақтау органдарының өкiлдерi кiредi.
Ереже бойынша тамақтандыруды ұйымдастыруда табиғи өнiмдердi қолдану үшiн жалға алушылардың азық-түлiк өндiрiсiнiң (шаруа немесе шаруа қожалығы, жылыжайжәне т.б.) болуы және отандық өндiрушiлер тауарларын сатып алуы үшiн қосымша балл алады.
Тағамдардың, азық-түлiктердiң және аспаздық өнiмдердiң тұтынушылық, органолептикалыққасиеттерi, дайындау және технологиясы мен өндiрiстiк жағдайлары балаларға арналған азық түлiк қауiпсiздiгi тұрғысынан Еуразиялық экономикалық одақтың техникалық регламенттерiне сай болуы қажет.
Келiсiмшартты бұзу немесе дұрыс орындамау жағдайында, келiсiмшарт сот шешiмi бойынша бұзылып, жалға алушы жосықсыз деп жарияланады (БҒМ 31.10.2018ж №599 бұйрығы).
2015 жылы оқушыларды сапалы тамақтандырумен қамтамасыз ету мақсатында Министрлiк пен Қазақ тағамтану академиясы бiрiгiп, алғаш рет мектеп оқушылардың жас ерекшелiктерi ескерiлген бiр реттiк тамақтандыру нормалары (ҚР Үкiметiнiң 12.03.2012ж. №320 қаулысына өзгерiстер енгiзiлдi) әзiрлендi.
Аталған нормаларда балалар ағзасына қажеттi микронутриенттер: дәрумендер, минералдық заттар және микроэлементтер алуы қарастырылған.
2018 жылы 2016-2019 жылдарға арналған «Денсаулық» мемлекеттiк бағдарламасын жүзеге асыру аясында, сонымен қатар бiлiм беру ұйымдары оқушыларын дұрыс тамақтандыру сапасын арттыру мақсатында ҚР Денсаулық сақтау министрлiгi мектеп оқушыларының тағам рационы бойынша бiрыңғай стандарттарын әзiрледi.
2019 жылдан бастап Министрлiк бiлiм беру ұйымдарының тамақтандыруды ұйымдастыруына нысанға бармай-ақ бақылау iс-шараларын жүргiзуге мүмкiндiк беретiн, камералық бақылауды енгiздi.
Сонымен қатар, Министрлiк Қаржы министрлiгiмен бiрлесiп, конкурстық рәсiмдердi мемлекеттiк сатып алулар порталы арқылы жүргiзетiн электрондық форматқа ауыстыруды қарастыруда.
Бүгiнгi күнi қызмет көрсетудi мектеп қызметкерлерi, сондай-ақ ата-аналар қауымы тарапынан заңды түрде тұрақты бақылау мүмкiндiгi қарастырылған. Әрбiр мектепте тамақтандыруды бақылау комиссиясы қызмет етедi. Комиссияны мектеп директоры басқарып, құрамына мектеп медбикесi, педагогтар, ата-аналар комитетi мүшелерi, қамқоршылық кеңесi кiредi.
Ереже бойынша жалға алушы ай сайын бiлiм беру ұйымы басшысына сапасын куәландыратын құжаттары бар қолданылатын азық-түлiк тiзiмiн тапсыруы тиiс.
Күнделiктi медициналық қызметкер немесе жауапты тұлға дайын тағамдарға органолептикалық бағалау жүргiзiп, тағамдар және аспаздық өнiмдерге органолептикалық бақылау журналына жазба жүргiзедi.
Осылайша, оқушылардың тамақтану сапасына мектеп әкiмшiлiгi тарапынан әсер етуге қажеттi мүмкiндiк жасалған. Аталған мәселеде бiлiм беру ұйымы басшысының (бракеражды комиссия төрағасы) жауапкершiлiгi жоғары.
Сондықтан, Министрлiктiң мектептегi тамақтандыруды ұйымдастыру сапасын арттырудағы негiзгi қызметi — бракеражды комиссияның тамақтандыру сапасын бақылау қызметiне ақпараттандыру жұмысын кең көлемде ұйымдастыру. Сонымен қатар, оқушылар мен ата-аналарға тамақтандыру дұрыс ұйымдастырылмаған жағдайда не iстеу керектiгiн түсiндiру.
